Döviz
Yabancı ülke para birimleri ve altın fiyatlarına etkisi
Tanım ve Özellikler
Döviz, bir ülkenin para biriminin başka bir ülkenin para birimine dönüştürülebilir halidir. Geniş anlamda yabancı ülke paralarını, çekleri, poliçeleri ve tahvillerini kapsar. Altın piyasalarında döviz, özellikle ABD Doları (USD) kritik öneme sahiptir çünkü dünya altın fiyatları USD/oz (dolar/ons) cinsinden belirlenir. Türkiye'de gram altın fiyatı, uluslararası ons fiyatının dolar kuru ile çarpılması ve gram'a dönüştürülmesi ile hesaplanır. Bu nedenle döviz kurlarındaki değişimler, altın fiyatlarını doğrudan etkiler.
Majör Para Birimleri
- •USD (Amerikan Doları): Dünya rezerv parası, altın fiyatlamasında kullanılır
- •EUR (Euro): Avrupa Birliği ortak parası, ikinci büyük rezerv para
- •GBP (İngiliz Sterlini): Tarihi öneme sahip güçlü para birimi
- •JPY (Japon Yeni): Asya'nın en önemli para birimi, güvenli liman
- •CHF (İsviçre Frangı): Güvenli liman para birimi
- •CNY (Çin Yuanı): Yükselen ekonomi parası
Döviz ve Altın İlişkisi
| Durum | Dolar Kuru | Ons Fiyatı | TL Altın Fiyatı |
|---|---|---|---|
| Dolar Yükselişi | ↑ Artar | = Sabit | ↑ Artar |
| Ons Yükselişi | = Sabit | ↑ Artar | ↑ Artar |
| Dolar Düşüşü | ↓ Azalır | = Sabit | ↓ Azalır |
| İkisi Birden | ↑ Artar | ↑ Artar | ↑↑ Çok Artar |
Altın Fiyat Hesaplaması
Gram Altın Formülü
(Ons × USD/TRY) ÷ 31.1035
Örnek: ($2000 × 32₺) ÷ 31.1 = 2,057₺
Çeyrek Altın
Gram Altın × 1.605 × 1.05
1.605g saf altın + %5 işçilik
Cumhuriyet Altını
Gram Altın × 6.61 × 1.10
6.61g saf altın + %10 prim
22 Ayar Bilezik
Gram × Has Altın × 1.15
Has altın + %15 işçilik
Döviz Piyasaları
- ▸Forex (Foreign Exchange):Günlük 7.5 trilyon dolar işlem hacmi ile dünyanın en büyük piyasası
- ▸Spot Piyasa:Anlık döviz alım-satım işlemleri (T+2 valör)
- ▸Vadeli Piyasa:İleri tarihli döviz kontratları (futures, forward)
- ▸Swap Piyasası:Para takası işlemleri
- ▸Opsiyon Piyasası:Döviz alım-satım hakkı işlemleri
Döviz Kurunu Etkileyen Faktörler
- 📊Merkez bankası faiz kararları ve para politikaları
- 📊Enflasyon oranları ve satın alma gücü paritesi
- 📊Cari açık/fazla ve ödemeler dengesi
- 📊Politik istikrar ve jeopolitik riskler
- 📊Ekonomik büyüme ve istihdam verileri
- 📊Uluslararası sermaye hareketleri
Türkiye'de Döviz Kur Türleri
TCMB Kuru
Merkez Bankası gösterge niteliğindeki resmi kur.
Serbest Piyasa
Döviz büroları ve bankalarda işlem gören kur.
Efektif Kur
Nakit döviz alım-satım kuru.
Gümrük Kuru
İthalat vergilerinde kullanılan kur.