Kuyum Terimi
Ayar
Değerli metallerin saflık derecesini gösteren ölçü birimi
Tanım ve Özellikler
Ayar, altın, gümüş ve diğer değerli metallerin saflık oranını belirten bir ölçü sistemidir. Kuyumculukta kullanılan metallerin ne kadarının saf metal, ne kadarının alaşım olduğunu gösterir. Ayar sistemi, tüketicinin satın aldığı ürünün kalitesini ve değerini anlamasını sağlar. Türkiye'de ve dünyada farklı ayar sistemleri kullanılmaktadır: Karat (24'lük sistem) ve Milyem (1000'lik sistem).
Ayar Sistemleri
- •Karat Sistemi: 24 üzerinden hesaplanır (24K = %100 saf)
- •Milyem Sistemi: 1000 üzerinden hesaplanır (999 = %99.9 saf)
- •Yüzdelik Sistem: 100 üzerinden hesaplanır (%92.5 = 925 milyem)
- •Rus Sistemi: Zolotnik sistemi (96 = %100 saf)
Yaygın Ayar Değerleri
| Karat | Milyem | Saflık (%) | Kullanım Alanı |
|---|---|---|---|
| 24K | 999-1000 | %99.9-100 | Külçe, yatırım |
| 22K | 916 | %91.6 | Bilezik, sikke |
| 18K | 750 | %75.0 | Takı, mücevher |
| 14K | 585 | %58.5 | Günlük takı |
| 10K | 417 | %41.7 | Ekonomik takı |
| 9K | 375 | %37.5 | İngiltere standardı |
| 8K | 333 | %33.3 | Almanya standardı |
Ayar Hesaplama Formülleri
Karat'tan Milyem'e
Milyem = (Karat ÷ 24) × 1000
Örnek: 18K = (18÷24)×1000 = 750
Milyem'den Karat'a
Karat = (Milyem ÷ 1000) × 24
Örnek: 585 = (585÷1000)×24 = 14K
Saflık Yüzdesi
Yüzde = Milyem ÷ 10
Örnek: 916 milyem = %91.6
Saf Metal Miktarı
Saf = Toplam × (Ayar÷24)
Örnek: 10g 14K = 5.85g saf altın
Ayar Damgaları ve İşaretleri
- ▸Türkiye:Milyem sistemi kullanılır (585, 750, 916)
- ▸ABD:Karat sistemi kullanılır (10K, 14K, 18K)
- ▸Avrupa:Milyem sistemi tercih edilir
- ▸İngiltere:Hallmark sistemi (özel damgalar)
- ▸Darphane Damgası:Türkiye'de resmi ayar garantisi
Ayar Seçiminde Dikkat Edilecekler
- ⚠️Yüksek ayar daha yumuşak metal demektir, günlük kullanımda deforme olabilir
- ⚠️Düşük ayar daha dayanıklıdır ancak değerli metal oranı azdır
- ⚠️14K altın bazı ülkelerde altın sayılmaz (minimum 15K gerekir)
- ⚠️Ayar damgası olmayan ürünlerden kaçının